Kasteel De Doornenburg

Kasteel in Gelderland

De Doornenburg in het gelijknamige plaatsje, dicht bij de Rijn in de Betuwe, is één van de mooiste kastelen van Nederland. Het kasteel heeft eigenlijk nog steeds alles wat tot het middeleeuwse kasteel behoorde. Zo heeft de Doornenburg een omgrachte hoofdburcht of donjon.

Middeleeuws kasteel

Ook de grote voorburcht heeft een eigen gracht; het kasteel heeft zware muren en een zeer sterk poortgebouw. Deze voorburcht is via een brug vanuit de hoofdburcht bereikbaar en via een tweede brug over de gracht door het poortgebouw. In en op de muren zien we verscheidene belangrijke onderdelen als schietgaten, nissen privaatkokers en kantelen. Op de voorburcht vindt men alle elementen, die in de middeleeuwen nodig waren om van het kasteel een gemeenschap te maken, die zich zelf kon onderhouden. Zo kunnen we nog steeds een boerderij bewonderen. In de overige gebouwen woonden en werkten de mensen en bevond zich het vee, de paarden en de karren. En om aan de religieuze wensen tegemoet te komen was er ook een kapel.

J.H. van Heek

De 'Stichting tot behoud van de Doornenburg' werd op initiatief van Dr. J.H. van Heek, de bekende Twentse textielmagnaat, opgericht. In 1936 schonk de heer van Heek, die het kasteel gekocht had van baron Van der Heyden, de Doornenburg aan deze stichting. De stichting heeft haar naam eer aan gedaan, want ze begon onmiddellijk met de restauratie van het zeer in verval geraakte kasteel. In 1942 was de restauratie gereed. Maar de oorlogshandelingen in de Betuwe in 1944 en 1945 leidden er toe dat tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog, in maart 1945 het kasteel werd opgeblazen. En dat gebeurde helaas zeer grondig. En voor de tweede keer moest de Stichting laten zien wat haar naam inhield. En inderdaad de stichting behield de Doornenburg voor de Betuwe, want stapsgewijze werd het gehele kastelencomplex opnieuw geheel gerestaureerd.

Restauratie in fasen

Eerst kwam de woning van de familie Derksen gereed, de familie die sinds het midden van de negentiende eeuw de boerderij en later ook de herberg op de binnenplaats van het kasteel exploiteerde. Daarna volgden het poortgebouw en de ommuring. De hoofdburcht, de donjon, kwam gereed in 1964 en in 1966 werd de restauratie van het complex geheel voltooid.

Floris

De Doornenburg vertoont zich nu weer in haar volle glorie. En in deze conditie was het kasteel ook toen de televisieserie voor de jeugd, waarin de koene ridder Floris - gespeeld door Rutger Hauer - het centrum was van een middeleeuwse belegering.

Dorenburc

Al in de negende eeuw, en dat is voor Nederland heel erg vroeg, is er sprake is van de naam villa Dorenburc. In de loop der tijd groeide deze burcht (die zijn bestaan ongetwijfeld als een eenvoudig kasteel, wellicht zelfs van hout, is begonnen), uit tot een burcht die indruk kon maken. De Doornenburg kreeg haar huidige vorm echter pas in de veertiende eeuw.

Bewoners

De families Van Doornick, Van Bylandt en Van Homoet zijn eigenaren van het kasteel geweest. Hun familiewapens zijn boven de hoofdingang van de donjon aangebracht. Na deze families volgden nog vele andere bezitters tot het kasteel in het bezit kwam van Johan Jacob van Heemskerk van Bekestein. Een van zijn nakomelingen trouwde op hoge leeftijd met de 22-jarige Maria Clara van Delwig. Hij gaf haar het recht tot haar dood op het kasteel te blijven wonen en ... ze werd 86 jaar. Dat was in 1847 en sinds die tijd heeft kasteel Doornenburg geen bewoners meer gehad, behalve dan de familie Derksen in haar boerderij op de voorburcht. Leden van de nieuwe eigenaars, de familie Van der Heyden, hebben het kasteel nooit bewoond en zo verviel de Doornenburg langzaam maar zeker.

Stichting tot behoud

Al vroeg in de twintigste eeuw gingen er stemmen op die er voor pleitten het kasteel voor het nageslacht te bewaren, maar het duurde nog tot 1936 voordat er werkelijk gehandeld werd. Het resultaat van alle inspanningen van de Stichting tot behoud van de Doornenburg is dat we nu onze kinderen een echt middeleeuwse burcht kunnen laten zien.

Eikenbomen

Op een recent verworven schilderij van de Duitse schilder Carl Hilgers, dat hij in 1851 maakte, is nog iets te zien van de vele eikenbomen, die het kasteel tot in de negentiende eeuw hebben omringd. Daar is niet veel van over. Nog een enkele oude eik is zorgvuldig gerestaureerd en wordt sindsdien met alle zorgen omringd.

Ligging

De Doornenburg is nu een museum en wordt ook verhuurd voor feesten en andere manifestaties. Er is een interessant aanbod aan activiteiten op cultureel gebied, waarbij ook de jeugd niet vergeten wordt. Het kasteel is, als al werd vermeld, gesitueerd in het oosten van de Betuwe, dicht bij het begin van het riviertje de Linge, juist ten noorden van het plaatsje Doornenburg, dat deel uitmaakt van de gemeente Lingewaard. Het kasteel verheft zich majestueus boven de vlakke omgeving en is al van verre te zien.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel De Doornenburg komt ook voor in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland

Met de serie 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel.
Kastelen in Nederland

Literatuur

J.H. van Heek; De Doornenburg (diverse publicaties).

F.M. Eliëns en J. Harenberg; Middeleeuwse kastelen van Gelderland; Rijswijk, 1984.

W.J. Pantus; De Doornenburg; 's Heerenberg, z.j. (ca 1997).

Jan Vredenberg (eindredactie); Kastelen in Gelderland; Utrecht, Stichting Matrijs, 2013.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Doornenburg Dossier

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.